TTGĐ - Với phần lớn người dân Mỹ, Roth IRA là công cụ để tích luỹ cho tháng ngày sau nghỉ hưu, song đối với một số khác, nó lại là con "heo đất" miễn thuế khổng lồ.
Dẫn dữ liệu mật từ Sở Thuế vụ Hoa Kỳ (IRS), ProPublica cho biết, trong 20 năm qua, nhà đồng sáng lập Peter Thiel của PayPal đã âm thầm biến tài khoản hưu trí cá nhân (Roth IRA) trở thành một con "heo đất" miễn thuế khổng lồ. Cụ thể, đến cuối năm 2019, số tiền trong tài khoản của Thiel đã lên đến 5 tỷ USD. Và, nhà đồng sáng lập PayPal không phải người duy nhất tích luỹ được số tiền khổng lồ như vậy.
Được thông qua vào năm 1997, đạo luật thành lập Roth IRA do cố Thượng nghị sĩ William Roth Jr. - một đảng viên Cộng hòa ở Delaware thúc đẩy, hướng đến việc giúp "tầng lớp trung lưu, lao động siêng năng tại Mỹ" tích luỹ tiền để nghỉ hưu mà không phải chịu thuế.
Thời điểm ấy, chính quyền Clinton không muốn trao quyền miễn thuế "béo bở" này cho tầng lớp giàu có - những người vốn dư dả khả năng tiết kiệm, nên đã không cho phép các cá nhân có thu nhập hơn 110.000 USD/năm (160.000 USD cho một cặp vợ chồng) sử dụng tài khoản này, đồng thời giới định hạn mức góp hằng năm là 2.000 USD.
Hiện, định mức góp trên mỗi tài khoản là 6.000 USD/năm (hoặc 7.000 USD cho người từ 50 tuổi trở lên). Bên cạnh đó, còn có những giới hạn về thu nhập. Đơn cử, định mức 6.000 USD/năm chỉ dành cho cá nhân với mức thu nhập ròng đã được điều chỉnh (modified adjusted gross income – MAGI) dưới 125.000 USD trong năm 2021. Với người có MAGI trong 125.000 – 140.000 USD, mức góp sẽ giảm xuống. Riêng người có MAGI hơn 140.000 USD sẽ không được góp tiền vào Roth IRA.
Tuy nhiên, từ những ngày đầu Roth IRA được thành lập, nhiều doanh nhân giàu có, trong đó có Thiel, đã tìm ra cách "hô biến" nó trở thành công cụ hoàn hảo để vừa đầu tư, vừa né thuế một cách hợp pháp. Theo đó, họ mở một tài khoản hưu trí cá nhân với khoản góp dưới 2.000 USD, rồi mua một số lượng cổ phiếu khổng lồ tại một startup dự kiến sẽ bùng nổ về giá trị vốn hoá trong tương lai với mức giá rẻ mạt. Nếu thành công, việc còn lại sẽ chỉ là chỉ đợi startup ấy lên sàn, và chứng kiến giá trị trong IRA nhân lên chóng mặt.
Hơn nữa, sau khi cổ phiếu của startup tăng giá, số tiền lãi hoàn toàn có thể tiếp tục được sử dụng để đầu tư vào cổ phiếu khác. Và, vì sử dụng tiền trong Roth IRA, số lãi thu được từ các giao dịch này, dù cho có khổng lồ đến đâu, sẽ hoàn toàn không bị đánh thuế, miễn là cá nhân mở tài khoản không rút tiền ra cho đến năm 59 tuổi rưỡi.
Tận dụng lỗ hổng này, Thiel đã biến số tiền ít hơn 2.000 USD trong tài khoản của mình vào năm 1999, thành cơ ngơi đồ sộ lên đến 5 tỷ USD sau 20 năm. Cụ thể hơn, vào năm 1999, Thiel đã mua 1,7 triệu cổ phiếu PayPal với giá 0,001 USD/cổ phiếu, tức bỏ ra tổng cộng chỉ 1.700 USD.
Cần biết rằng, vào thời điểm Thiel mua cổ phiếu của PayPal, quỹ đầu cơ của riêng nhà đồng sáng lập đã cho startup này vay 100.000 USD, theo hồ sơ của Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Hoa Kỳ.
Và, ngay sau khi PayPal bán cổ phiếu cho Thiel với mức giá rẻ mạt, hàng triệu USD đã đổ vào startup này từ các nhà đầu tư. Chỉ trong 1 tháng, PayPal đã bán một phần sở hữu cho các nhà đầu tư với giá 500.000 USD. Tháng 6 và tháng 8 năm đó, 4,5 triệu USD khác tiếp tục được rót vào từ quỹ đầu tư mạo hiểm của gã khổng lồ viễn thông Nokia và các nhà đầu tư khác.
Sau năm 1999, Thiel không đổ thêm tiền vào Roth IRA nữa, nhưng trên thực tế, điều ấy cũng không cần thiết, khi chỉ trong thời gian 1 năm ngắn ngủi, con số trên tài khoản của nhà đồng sáng lập PayPal đã tăng từ 1.664 USD lên 3,8 triệu USD, tương đương tăng 227.490%. Đến năm 2002, eBay mua lại PayPal; cùng năm đó, Thiel bán cổ phiếu, và số lợi nhuận nghiễm nhiên vẫn được miễn thuế.
Đến cuối năm 2002, hồ sơ thuế cho thấy, số tiền trong Roth IRA của Thiel đã lên đến 28,5 triệu USD, và đến cuối năm 2019, số tiền trong tài khoản đã lên đến 5 tỷ USD. Năm nay 53 tuổi, Thiel chỉ cần chờ cho đến khi 59,5 tuổi để rút số tiền này ra và sẽ hoàn toàn không phải chịu bất kỳ một khoản thuế nào cả.
Để so sánh, đến cuối năm 2018, khoảng 21,6 triệu người nộp thuế ở Mỹ sở hữu Roth IRA với tổng giá trị đạt khoảng 845 tỷ USD. Như vậy, trung bình mỗi tài khoản có gần 39.100 USD, trong khi con số của Thiel là 5 tỷ USD. Giả sử, từng một người trong số 2,3 triệu cư dân ở Houston, bang Texas, gửi 2.000 USD vào ngân hàng ở thời điểm hiện tại, thì tổng giá trị của toàn bộ số tài khoản đó vẫn không bằng số tiền Thiel hiện có trong Roth IRA.
Và, nhà đồng sáng lập PayPal không phải trường hợp duy nhất, khi nhiều cá nhân khác cũng tích luỹ được lượng tài sản "khủng" thông qua con "heo đất miễn thuế" Roth IRA. Theo ProPublica, Ted Weschler - một trong 2 phụ tá đầu tư thân cận của Warren Buffett ở Berkshire Hathaway, sở hữu 264,4 triệu USD trong Roth IRA vào cuối năm 2018; còn Randall Smith - Nhà sáng lập Quỹ phòng hộ Alden Global Capital, có 252,6 triệu USD. Trong khi đó, con số này đối với tỷ phú Warren Buffett là 20,2 triệu USD, và 31,5 triệu USD cho cựu Giám đốc quỹ phòng hộ Renaissance Technologies Robert Mercer.
Trước đó, vào cuối năm 2011, nguồn tin của Forbes cho biết, hơn 300 cá nhân có IRA trị giá hơn 25 triệu USD mỗi người, với giá trị tổng cộng 81 tỷ USD. Vào năm 2012, Max Levchin - người đồng sáng lập PayPal cùng với Thiel, đã bán 3,1 triệu cổ phiếu của Yelp thông qua Roth IRA và thu về 10,1 triệu USD lợi nhuận ròng mà không phải đóng thuế.
"IRA được thiết kế để mang đến sự an toàn về mặt hưu trí cho các gia đình trung lưu, chứ không phải công cụ để các triệu phú và tỷ phú trốn thuế", Chủ tịch Ủy ban Tài chính Thượng viện Ron Wyden nói. Theo đó, vị Chủ tịch tuyên bố sẽ xem xét lại dự luật từng đưa ra vào năm 2016 của mình nhằm giới hạn định mức đóng cho Roth IRA với các tài khoản đã đạt 5 triệu USD.
Tuấn Tú
Bài viết đóng góp, xin gửi về email:
tiepthigiadinhonlines@gmail.com
